پدیده آب‌رفتن منابع زیرزمینی
تاریخ انتشار: ۲ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۵۴۰۳۸۰
پدیده فرونشست زمین یکی از پیامدهای منفی برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی بوده و در مناطقی که میزان برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی بیش از میزان آب ورودی ناشی از بارش‌ها باشد، سطح آب زیرزمینی دچار افت مستمر شده و هرسال پایین‌تر می‌رود و فروچاله‌ها ایجاد می‌شوند. در مورد دلایل فرونشست تاکنون عوامل مختلفی ذکر شده، از کشاورزی نامناسب تا برنامه‌های نامتوازن توسعه که غالبا به مسأله فرونشست بی‌توجه هستند همگی در این زمینه موثرند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
با درنظرگرفتن موقعیت عربستان در جهان در خواهیم یافت که این کشور به‌دلیل قرارگیری در بین دو مدار ۱۵ و ۳۰ درجه شمالی و عبور مدار راس‌السرطان از میانه آن، به یکی از گرم‌وخشک‌ترین مناطق دنیا تبدیل شده است. تا جایی که این کشور فاقد هرگونه روان‌آب سطحی یا رودخانه دائمی است. بدین‌ترتیب تنها منبع آب مورد نیاز در داخل این کشور از طریق آب‌های زیرزمینی تجدیدپذیر تامین شده است. آب تجدیدپذیر هم آبی است که از طریق آب باران و روان‌آب‌های سطحی جایگزین می‌شود اما نکته دیگری که در این زمینه از اهمیت زیادی برخوردار است استفاده عربستان از آب‌های تجدیدناپذیر است. بدین معنی که بسیاری از منابع آبی که در اعماق بیش از هزار متری قرار دارند، به‌دلیل اینکه تجدید آنها بیشتر از طول متوسط عمر یک انسان است، تجدیدناپذیر نامیده می‌شود. این کشور تا دهه ۷۰میلادی گندم مورد نیاز خودش را وارد می‌کرد اما در پی سیاست‌های خودکفایی تولید گندم در دهه ۸۰میلادی تصمیم به تولید گندم با استفاده از آب‌های استراتژیک عمیق گرفت، به گونه‌ای که تا سال ۱۹۸۴ به‌عنوان صادرکننده گندم شناخته شده و در سال۱۹۹۱ با تولید چهارمیلیون تن گندم به اندازه بیش از چهاربرابر نیاز کشور خود گندم مازاد تولید کرد. اما این روند بعد از این سال به‌تدریج کاهش پیدا کرد تا اینکه در سال ۲۰۱۳ تولید این محصول در عربستان به ۸۰۰هزار تن رسید، درحالی‌که نیاز گندم مردم عربستان در همان سال برابر با ۳.۲میلیون تن بوده است. این روند تا جایی پیش‌رفت که از سال ۲۰۱۶میلادی با توجه به اتمام این آب‌های فسیلی عربستان دیگر هیچ تولید کشاورزی نداشته و به واردکننده صرف گندم تبدیل شده است.بررسی روند تولید گندم و استفاده از آب‌های عمیق در کشورهای منطقه نشان میدهد که این تولیدکنندگان در ابتدا موفقیت چشمگیری به‌دست‌آوردند اما در ادامه و به‌دلیل عدم تطابق سیاست‌های تولید گندم با اقلیم منطقه، در مدت کوتاهی این برنامه‌ها با شکست مواجه شد زیرا از ذخایر استراتژیک آب‌های زیرزمینی استفاده شده بود.
انواع منابع آبشاید قیاس ایران با کشورهای منطقه در نگاه نخست چندان درست به نظر نرسد اما می‌توان گفت وقوع این اتفاق در کشور ما دور از انتظار نیست. به استناد گزارش‌های رسانه‌ای و به گفته احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی، تداوم گرمایش زمین و خشکسالی موجب کاهش بارش و ماندگاری برف شده و اکنون تقریبا هیچ برفی در ارتفاعات کشور باقی نمانده است. در تهران در گذشته برف در ارتفاع ۲۰۰۰ متری بود ولی اکنون خط برف ۵۰۰ تا هزار متر بالاتر رفته است. اگرچه کشور ما در مقایسه با برخی کشورهای منطقه در عرض‌های شمالی‌تر قرار گرفته و دارای رشته‌کوه‌های مرتفع زاگرس با جهت شمال‌غرب به جنوب‌شرق و قرارگیری در مسیر بادهای باران‌آور غرب، ارتفاعات البرز در شمال کشور، ارتفاعات شمال‌غرب و شمال‌شرق است، همچنین موقعیت جنوب‌شرق کشور به گونه‌ای بوده که در معرض جریان‌های سرد اقیانوس هند و باران‌های موسمی این اقیانوس قرار دارد و به‌همین‌دلیل شاهد رودخانه‌های بزرگ و کوچک متعدد در همه جای کشور هستیم اما مسأله کم‌آبی در سطح و اعماق زمین همچنان برای کشور یک چالش بسیار مهم و جدی است. به غیر از روان‌آب‌ها و رودخانه‌های کشور و شیوه سنتی قنات که راه درست استفاده از منابع آب کشور است چهار منبع دیگر برای تامین منابع آبی در کشور وجود دارد. این چهار منبع عبارتند از: آب تجدیدپذیر، آب تجدیدناپذیر، شیرین‌سازی آب‌شور و پساب تصفیه‌شده. طبق گزارش‌ها، تاکنون ۳۰ استان کشور با پدیده فرونشست زمین مواجه شده است. فروچاله‌هایی که در ایران و برخی مناطق خشک جهان رخ می‌دهند، محصول فرونشست‌های شدید است. در پی وقوع تغییرات اقلیمی که در ایران همراه با بحران خشکسالی ۳۰ساله شده، تمایل مردم در استفاده از منابع آبی افزایش می‌یابد، به‌طوری‌که گاهی بیش از ۸۰درصد منابع آبی استفاده می‌شود که این روند کشور را به‌سمت نابودی پیش‌می‌برد و سبب آسیب‌رساندن به آبخوان‌ها می‌شود. با وجود اینکه منابع آبی کشور محدود است اما چاه‌های زیادی به‌صورت قانونی یا غیرقانونی حفر می‌شوند. با درک این موضوع که سراسر خاورمیانه با مشکل کمبود منابع آب در سطح و اعماق زمین روبه‌رو بوده و فرونشست‌های متعدد در منطقه به وجود آمده، باید از تجارب کشورهای دیگر منطقه خاورمیانه که شاهد کاهش شدید منابع آب‌های زیرزمینی بوده‌اند درس‌گرفت، زیرا این واقعیت ممکن است به ایران و سایر بخش‌های منطقه نیز سرایت کند و در چنین شرایطی باید مانع از بروز شرایط وخیم ناشی از کمبود منابع آب غیرتجدیدپذیر در ژرفای فلات ایران شد.
منبع: جام جم آنلاین
کلیدواژه: فرونشست زمین آب کم آبی آب های زیرزمینی کشورهای منطقه رودخانه ها تولید گندم منابع آبی منابع آب گزارش ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۵۴۰۳۸۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جابه‌جایی روزانه ۶۱ هزار تن گندم در خوزستان
معاون حمل‌ونقل اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خوزستان با اشاره به حمل روزانه ۶۱ هزار تن گندم در استان گفت: از ابتدای اردیبهشت تاکنون، ۲۸۶ هزار تن گندم در استان جابه‌جا شده است.
به گزارش خبرگزاری ایمنا از خوزستان فواد غزیعلی امروز _سه شنبه یازدهم اردیبهشت_ در جمع رسانه‌ها اظهار کرد: با توجه به ورود سامانه بارشی به استان خوزستان و هماهنگی‌های درون‌استانی انجام شده با محوریت استانداری خوزستان از ابتدای اردیبهشت تاکنون، حدود ۲۸۶ هزار تن گندم در سطح استان جابه‌جا شده است.
وی افزود: این میزان جابه‌جایی نسبت به سال گذشته ۱۱۰ درصد افزایش داشته و به طور میانگین روزانه ۶۱ هزار تن گندم در حال انتقال به مراکز سیلوها و سایر نقاط کشور است.
معاون حمل‌ونقل اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خوزستان ادامه داد: با توجه حساسیت موجود یک فرخوان به مالکان و رانندگان سراسر کشور داده شد که با حضور و فعالیت آنها رشد قابل توجهی در تعداد رانندگان حمل‌ونقل گندم داریم، با این حال همچنان انتظار داریم رانندگان بیشتری فعالیت داشته باشند.
کد خبر 749377
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور